Từ những tác phẩm kinh điển như A Grain of Wheat (Một hạt lúa mì) đến thời đại của những cuốn tiểu tiểu thuyết và hồi kí của những người nô lệ, dưới đây là 10 cuốn sách giúp bạn khám phá một Kenya vừa hiện đại vừa giàu tính lịch sử.
Nhà văn Mĩ – Phi vĩ đại James Baldwin từng nói, “Trách nhiệm của một nhà văn là phải khơi dậy những trải nghiệm từ những con người đã tạo ra anh ta”. Khi suy ngẫm về cộng đồng của mình, tôi đã tìm về với cội nguồn của nó, điều đã giúp tôi suy ngẫm về những ngày cuối của chế độ thực dân Anh tại Kenya và viết cuốn tiểu thuyết Dance of the Jakaranda.
Với một cuốn tiểu thuyết dã sử, người ta kì vọng tôi sẽ khiến công chúng có hứng thú với lịch sử thuộc địa. Hiểu rằng người Anh đã từng có một quá khứ thù địch với chúng tôi, và từ đó, những trải nghiệm được kể dưới con mắt của họ đều không đáng tin, tôi đã sử dụng thi ca, văn chương để tái hiện lịch sử đó. Sau hết thì, lịch sử tràn đầy những điều hư cấu. (Nếu bạn nghi ngờ điều này, hãy tìm đọc cuốn sách The Africa that never was: Four Centuries of Bristish Writing about Africa (Một châu Phi chưa bao giờ biết: Bốn thế kỉ người Anh viết về châu Phi) của Dorothy Hammond và Alta Jablow).
Tất cả những điều này làm dấy lên những câu hỏi thú vị: tiểu thuyết dã sử có nên được coi là dựa trên sự thật không, giống như các nhà làm phim thường làm những bộ phim “dựa trên sự kiện có thật”, ngay cả khi lịch sử nguyên bản có thể cũng bị hư cấu hóa?
Thử thách của tôi lại hoàn toàn khác. Trong vòng vài tháng khi tiểu thuyết của tôi phát hành, ba sự kiện trung tâm trong tiểu thuyết trùng khớp hoặc tương đương với thực tế: một đường ray tàu hỏa mới được khánh thành, thay thế cho con đường cũ mà việc tạo ra nó được nhắc lại trong câu chuyện của tôi; nguồn gốc của những người Kenya ở Ấn Độ (trung tâm của cuốn sách) được chính thức công nhận là bộ lạc thứ 44 của Kenya; và cuộc tranh cử tống thống đầy tranh cãi đã chứng kiến hai người đàn ông được tụng xưng là “cha già” dân tộc, giống như phần xung đột địa vị trong cuốn tiểu thuyết.
Tôi không cho rằng việc thấy trước mang tính nghệ thuật này là tiên liệu các sự kiện; đây chỉ đơn giản là một sự xác quyết cho một tiên đề khác của Baldwin, đó là: “Lịch sử không phải là quá khứ. Nó là hiện tại.” Và đây, là 10 cuốn sách giúp bạn khám phá Kenya đương đại hoặc lịch sử Kenya.
- A Grain of Wheat (Một hạt lúa mì) của Ngugi wa Thiong’o
Đây là tác phẩm cuối cùng trong bộ ba nền tảng của ông về văn hóa – xã hội (2 cuốn còn lại là Weep not, Child và The River Between), cuốn tiểu thuyết này đánh giá những tác động của sự độc lập chính trị đối với những người dân bình thường vào đầu thập niên 60. Mugo là một thầy tu khổ hạnh bị những người dân địa phương nhận nhầm thành người anh hùng đấu tranh cho tự do, nhưng chính ông cũng đang mang gánh nặng vì những rắc rối của người khác, và sự buông bỏ của ông đánh dấu đoạn kết của một trong những cuốn tiểu thuyết hay nhất của Ngugi. Continue reading “10 cuốn sách giúp bạn hiểu về Kenya” →